Rotstuin Bèr Slangen	Maastricht, Nederland Bèr Slangen 1950 – 2001

Een groots bergtafereel hielp Bèr Slangen met het verwerken van een oorlogstrauma

De Alpen zijn zo gevarieerd dat ze nauwelijks in één beeld te vatten zijn. En toch wordt dat regelmatig gedaan. Iedereen kent de reisposters en foto’s: de iconische bergtop met dennenbomen, met op de voorgrond een weide of een meer, met alpenbloemen en geiten.

Dit iconische beeld stond aan de wieg van de privétuin van Bèr Slangen. Een bezoek aan de tuin is een bijzondere ervaring. Vanaf de straat leidt een eenvoudige poort naar een kleine binnenplaats. Pas als de tuindeur opengaat staan bezoekers oog in oog met het bergtafereel. Vooraan ligt een vijver, die gevoed wordt door waterloopjes die vanaf het hoger gelegen deel stromen. Onder de beplanting liggen grote maaskeien, die voor een hoogteverschil van maar liefst vijf meter zorgen. Slim geplaatste coniferen en heesters zorgen voor een optimale dieptewerking, de rotsbeplanting is geordend en op kleur afgestemd.

Voor Bèr Slangen betekende het alpenlandschap vrijheid. De Tweede Wereldoorlog had diepe sporen nagelaten bij de Maastrichtenaar. Tijdens de oorlog was hij te werk gesteld in een Oost-Duitse staalfabriek en na de oorlog werkte hij als tolk bij het denazificatieproces. Om die ervaringen te verwerken maakte Slangen lange fietstochten. In 1950 trok hij met zijn broer door Zuid-Duitsland en de Alpen. De schoonheid van het landschap, de frisse berglucht en het gevoel van vrijheid verlichtten zijn gemoed. Bij thuiskomst begon Slangen met de aanleg van het alpenlandschap in zijn achtertuin, een veilige haven dicht bij huis. ( i )

Het was niet de bedoeling om een waarheidsgetrouwe weergave te maken. Slangen tekende vooraf geen plattegrond of gedetailleerd beplantingsplan, maar werkte op gevoel. Het ging hem om het opwekken van het vrijheidsgevoel dat hij op zijn fietstocht had ervaren. Zo bevat de tuin planten die niet in de Alpen voorkomen, maar die bij Slangen wel de juiste associatie opriepen. Dat betekent niet dat hij niet kritisch was. Een waterloop die met pijn en moeite was aangelegd, kon de volgende dag weer zijn afgebroken. Het argument was dan vaak: ‘Het voelde niet goed, het was niet natuurlijk, zo stroomt water niet.’ ( ii ) Nico Tillie, voorzitter van de Stichting Vrienden van Rotstuin Bèr Slangen en sinds zijn jeugd betrokken bij de tuin, vertelt: ‘De tuin dwingt een moment van stilte af, zelfs grotere groepen vallen stil.’ ( iii )

Pas als iemand over het kleine paadje richting de kwekerij achterin de tuin loopt, gaat het mis. Dan treedt een schaalfout op. De alpentuin van Bèr Slangen is niet bedoeld om doorheen te wandelen, maar om te bewonderen vanaf het terras achter het huis. Hier zat Slangen zijn pijp te roken op een bankje, zijn blik op de tuin gericht. Vanaf dit punt opent het alpenlandschap zich voor de toeschouwer – die kan zijn geest laten dwalen door de tuin, zoals een monnik in een Japanse zentuin.

( i )	Gesprek Nico Tillie, september 2017.
( ii )	Gesprek Nico Tillie, september 2017.
( iii )	Gesprek Nico Tillie, september 2017.