Bartokpark

Arnhem, Nederland

Buro Harro

2013

Buro Harro bracht een stukje tweedehands natuur naar de stad


Afb.1 Als ingredienten nam Buro Harro de stereotype elementen van de Hoge Veluwe: een glooiend landschap met heide, grove dennen, berken en een zandverstuiving. (Beeld: Buro Harro)
Afb.2 Van de Veluwe zijn plaggen getransplanteerd naar de stad, wat een natuurlijk beeld opleverde. (Beeld: Buro Harro)
Afb.3 Ontwerpplattegrond van het park. (Beeld: Onbekend)
Afb.4 Florentijn Hofman vond het Bartokpark een fantastische plek voor zijn dertig meter lange ‘aardvarken’. (Beeld: Buro Harro)

Het Bartokpark in Arnhem dankt zijn bestaan aan de bouwcrisis van enkele jaren geleden. Voor een kavel waar ooit een kerkzaal stond, had een projectontwikkelaar grootse plannen, maar hij moest zijn idee voor een supermarkt en appartementen in de ijskast zetten. Voor de lokale landschapsarchitect Harro de Jong (werkzaam onder de naam Buro Harro) en de leden van Departement Tijdelijke Ordening – dat zich bezighoudt met stedelijke transities en ruimtelijke innovaties – vormde de braakliggende bouwkavel in het hart van de stad en recht tegenover De Rozet, het door NeutelingsRiedijk ontworpen kennis-, cultuur- en educatiecentrum, een ultieme buitenkans. Hier moest een stukje Veluwe verrijzen.


Het idee om het Veluwse landschap de stad in te halen kwam van De Jong. Toen hij net in Arnhem woonde merkte hij hoe weinig zijn stadgenoten wisten van de Veluwe. Sterker nog, voor veel Arnhemmers is de Veluwe een ver-van-mijn-bedshow. Daar moest verandering in komen. Niet door de Arnhemmers naar de Veluwe te brengen, maar door de Veluwe naar de stad te halen.


Het Bartokpark is een vierkant van ongeveer 50 bij 50 meter en bevat zo’n beetje alle stereotiepe elementen van een gemiddeld Veluws landschap: heide, grove den, berk en een zandverstuiving. In het midden ligt een groot, rood aardvarken, een kunstwerk van Florentijn Hofman en ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan door Burgers’ Zoo geschonken aan de stad. Rondom liggen plaggen, regelrecht afkomstig uit Nationaal Park De Hoge Veluwe. De plaggen bevatten een rijke variatie aan soorten, en leveren het juiste beeld op. Losjes geplaatste dennen en berken completeerden het beeld.


Inmiddels is het parkje enorm populair. Vooral kinderen zijn niet weg te slaan van het rode aardvarken. Door het gebruik van stereotiepe elementen – zoals glooiend zand, den en heide – maakte De Jong het landschap van de Veluwe zichtbaar voor de stedeling. Hij spreekt van een ‘hernieuwde Engelse landschapsstijl’ ( i ). Ook toen wilden ontwerpers idyllische landschappen de stad in halen, in feite doet De Jong nu hetzelfde.





( i ) Gesprek (per telefoon) Harro de Jong, 29 september 2017.